គីសនៅក្នុងក្រពេញអូវែ គឺជាថង់ ដែលពោរពេញទៅដោយ អង្គធាតុរាវ ដែលកកើតក្នុងក្រពេញអូវែ របស់ស្បូន។ គីសក្នុងក្រពេញអូវែ មានច្រើនប្រភេទខុសៗគ្នា ប៉ុន្តែ មានគីស ២ ប្រភេទ ដែលកើតឡើងជាទូទៅបំផុត គឺគីសឫស និងកម្រងគីស luteum ។
# ៣ ចំនុចដែលអ្នកត្រូវតែដឹងពី គីសក្នុងក្រពេញអូវែ
• ស្រ្តីសឹងតែគ្រប់គ្នា ត្រូវតែកើតគីសក្នុងក្រពេញអូវែ យ៉ាងហោចណាស់ម្តង ជាពិសេស ស្រ្តីភាគច្រើនមិនមានការឈឺចាប់ មិនមានចេញរោគសញ្ញាអ្វីឡើយ។
• កត្តាហានិភ័យ ដែលបង្កជាគីសក្នុងអូវែមានដូចជា ការជក់បារី តំណពូជ មហារីកសុដន់ ធាត់ជ្រុល ស្រ្តីដែលគ្មានកូន ស្រ្តីដែលមិនបំបៅដោះកូន និងបញ្ហាការប្រើថ្នាំ (ដូចជាថ្នាំឲ្យមានកូនជាដើម)។
• គីសក្នុងអូវែភាគច្រើន មិនបណ្តាលឲ្យមានរោគសញ្ញាណាមួយ ហើយបាត់ទៅវិញដោយខ្លួនវា។ ទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងករណីកម្រផ្សេងទៀត ដែលទំហំរបស់គីសនោះធំ គឺត្រូវតែទៅទទួលការព្យាបាល ពីគ្រូពេទ្យជំនាញ ជាចាំបាច់។
១. ឈឺចាប់ត្រង់អាងត្រគាក
ការឈឺចាប់នៅត្រង់អាងត្រគាក និងនៅក្រោមចង្កេះក្រោយ គឺជារោគសញ្ញាចម្បង នៃគីសក្នុងក្រពេញអូវែ។ ការរីកធំ នៃឫសគីសនឹងបង្កជាការសម្ពាធដល់បរិវេណនោះ រហូតបណ្តាលឲ្យមានការឈឺចាប់។ គីសដែលមានលក្ខណៈធម្មតា អាចបង្កជាការឈឺចាប់ស្រាលៗ ប៉ុន្តែប្រសិនបើគីសនោះរហែក អ្នកនឹងមានការឈឺចាប់ខ្លាំង រហូតសឹងតែទ្រាំមិនបានជាក់ជាមិនខាន។ ជាក់ស្តែង ការឈឺចាប់ត្រង់អាងត្រគាក និងក្រោមចង្កេះក្រោយគឺជារឿងធម្មតា សម្រាប់ស្រ្តីដែលកំពុងមករដូវ ឬអ្នកមានបញ្ហារំលាយអាហារ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើការឈឺចាប់ត្រង់បរិវេណដូចដែលបានរៀបរាប់ នៅតែបន្តឥតស្រាកស្រាន្ត នោះអ្នកត្រូវតែឆាប់ទៅពិនិត្យ និងព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ជាមួយគ្រូពេទ្យ។
អាការៈធ្ងន់ពោះ គឺជារឿងធម្មតា នៅអំឡុងពេល ដែលស្រ្តីមករដូវ។ ប៉ុន្តែ អាការៈហើមពោះ អាចបណ្តាលមកពីមូលហេតុជាច្រើន រួមមានគីសក្រពេញអូវែ និងជំងឺមហារីកក្រពេញអូវែ។ គីស ដែលនឹងរីកធំ នឹងធ្វើឲ្យមានសម្ពាធ ក៏ដូចជាធ្វើឲ្យពោះរបស់អ្នកហើម និងឡើងប៉ោងគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ អាការៈហើមពោះនោះ ក៏អាចបណ្តាលមកពីមូលហេតុផ្សេងទៀតដែរ ដូចជាបញ្ហាមិនរំលាយអាហារ ឬការបរិភោគច្រើន។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើវានៅតែបន្តកើតមានលើសពី ៣ អាទិត្យ អ្នកត្រូវតែទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។
ដោយសារតែគីសក្នុងក្រពេញអូវែ គឺបង្កជាសម្ពាធស្រាប់ទៅហើយ ហេតុនេះ ប្រសិនបើបន្ថែមសម្ពាធលើបរិវេណអាងត្រគាក ឬតំបន់ក្រោមពោះនោះ ដោយសារតែការរួមភេទ វានឹងធ្វើឲ្យានការឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង។ ជាក់ស្តែង ប្រសិនបើគីសនោះកាន់តែធំ សូម្បីតែការជ្រៀតចូល ដោយរបស់របរតូចៗ ក៏បង្កជាការឈឺចាប់ខ្លាំងបានដែរ។ សម្រាប់ស្រ្តីដែលអស់រដូវ វាអាចជារោគសញ្ញានៃជំងឺមហារីកស្បូន ហើយមានតែវេជ្ជបណ្ឌិតទេ ដែលអាចដោះស្រាយបាន។ ហេតុនេះ ប្រសិនបើអ្នកទទួលរងការឈឺចាប់មិនប្រក្រតី នៅក្រោយ ឬអំឡុងពេលរួមភេទ អ្នកត្រូវទៅមន្ទីរពេទ្យជាបន្ទាន់។
រោគសញ្ញានៃ គីសក្នុងក្រពេញអូវែ មួយទៀតគឺ ចេះតែចង់ទៅបត់ជើងតូចបន្ទាន់ៗ (រាន់នោម) ឬឈឺបត់ជើងតូចញឹកជាងរាល់ដង។ នៅពេលដែលថង់គីសនោះរីកកាន់តែធំ វានឹងធ្វើឲ្យមានឥទ្ធិពលសម្ពាធដល់តម្រងនោម ជាហេតុបណ្តាលឲ្យអ្នកចេះតែឈឹបត់ជើងតូច ពីព្រោះវាកាត់បន្ថយសមត្ថភាពរបស់ផ្លោកនោម។ ការនោមញឹកញាប់ពេកបែបនេះ នឹងបង្កជាការឈឺចាប់ និងរលាកទៀតផង។
ការដែលសុខៗ អ្នកមានការឈឺចាប់ពេលមករដូវខ្លាំង ឬមានធ្លាក់ឈាមច្រើនហួសប្រមាណ ខុសពីប្រក្រតី គឺសុទ្ធតែជាសញ្ញាដែលបញ្ជាក់ថា ក្រពេញអូវែរបស់អ្នកមានថង់គីស។ គីសក្នុងក្រពេញអូវែដែលដាច់រហែក នឹងធ្វើឲ្យធ្លាក់ឈាមរដូវមកយ៉ាងច្រើន ហើយថែមទាំងឈឺក្រោមពោះ ទាំងមុន នឹងក្រោយមករដូវថែមទៀត។ ការធ្លាក់ឈាមរដូវមកច្រើនលើសលុប បណ្តាលឲ្យអ្នកមានការឈឺចាប់ខ្លាំង ហេតុនេះត្រូវតែទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់ ដើម្បីស្វែងរកឫសគល់របស់វា ជាពិសេស នៅពេលដែលអ្នកនៅតែបន្តធ្លាក់ឈាម ទាំងហួសថ្ងៃមករដូវ។
ការឈឺចាប់ ក្នុងអំឡុងពេលមានចលនាពោះវៀន ឬមានអារម្មណ៍ថាមានសម្ពាធត្រង់ពោះវៀន ក៏ជាសញ្ញាព្រមានដល់អ្នកថា ប្រហែលជាមានថង់គីស ក្នុងក្រពេញអូវែជាមិនខាន។ ការដែលសុខៗ មានការឈឺចាប់ នៅពេលមានចលនាពោះវៀន គឺដោយសារតែថង់គីសឡើងធំ រហូតជះឥទ្ធិពលប៉ះពាល់ដល់ ក្រពះ ពោះវៀន និងផ្លោកនោម។ អ្នកអាចមានការឈឺចាប់តាមបរិវេណទាំងនោះ ពីស្រាល រហូតខ្លាំងទៅៗ។ ហេតុនេះ ប្រសិនបើអ្នកនៅតែបន្តមានការឈឺចាប់ខ្លាំងញឹកញាប់ មិនផ្តល់សញ្ញាណាមួយមុននោះអ្នកត្រូវទៅណាត់ជួបគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។
អាការៈ បែបក្អួតចង្អោរ ដូចដែលស្រ្តីមានផ្ទៃពោះនោះ ក៏អាចជារោគសញ្ញា នៃគីសក្នុងក្រពេញអូវែដែរ។ អាការៈចង់ក្អួតបែបនេះកើតឡើង ក៏ដោយសារតែ ថង់គីសក្នុងក្រពេញអូវែ រីកធំរហូតដាច់រហែក។ នេះក៏ដោយសារតែ អង្គធាតុរាវក្នុងថង់គីស កំពប់ចូលតៅក្នុងបរិវេណពោះ រហូតធ្វើឲ្យរលាក នៅត្រង់តំបន់ក្នុងពោះនោះ។ ហេតុនេះហើយ បានជាបណ្តាលឲ្យមានអាការៈក្អួតចង្អោរបែបនេះ។ ប្រសិនបើអាការៈក្អួតចង្អោរនេះ នៅតែបន្ត ជាញឹកញាប់ និងមិនបានដឹងមុនបាននោះ អ្នកត្រូវតែប្រញាប់ទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។
នៅពេលដែលឈាម និងអង្គធាតុរាវ ពីថង់គីសរហែក ហូរទៅបរិវេណពោះច្រើនពេក អង្ញធាតុរាវទាំងនោះ នឹងហូរចេញមកក្រៅរាងកាយ ដែលហៅថា ការហូរ ឬធ្លាក់ឈាមតាមទ្វារមាស។ ថង់គីស ភាគច្រើនដាច់រហែក នៅពេលមករដូវ ដែលជាហេតុនាំឲ្យស្រ្តីភាគច្រើន មិនសូវជាចាប់អារម្មណ៍ ពីភាពមិនប្រក្រតីប៉ុន្មានទេ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងករណីដែលអ្នកសង្កេតឃើញមានការហូរឈាមចេញពីទ្វារមាស ទាំងមុន និងក្រោយមករដូវ ហើយមានការឈឺចាប់ខ្លាំងនោះ អ្នកត្រូវតែទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញឲ្យបានឆាប់រហ័ស។
បន្ថែមពីលើអាការៈក្អួតចង្អោរ អ្នកក៏អាចមានបញ្ហាឈឺចាប់ត្រង់សុដន់ ដូចជាស្រ្តីមានផ្ទៃពោះអញ្ចឹងដែរ។ ការផ្លាស់ប្តូរនូវ អ័រម៉ូន ក្នុងរាងកាយ នឹងបង្កឲ្យមានបញ្ហាកកើតថង់គីស ក្នុងក្រពេញអូវែ និងឈឹត្រង់សុដន់ផងដែរ។ ជាក់ស្តែង នៅពេលដែលមករដូវ អ្នកក៏អាចមានអាការៈឈឺត្រង់សុដន់ដែរ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា ប្រសិនបើអ្នកមានការឈឺចាប់ត្រង់សុដន់ រួមផ្សំជាមួយនឹងរោគសញ្ញាគីសក្នុងក្រពេញអូវែដទៃផ្សេងទៀតនោះ អ្នកត្រូវតែទៅជួបគ្រូពេទ្យឲ្យបានឆាប់បំផុត។
ស្រ្តី ដែលកើតមានគីសក្នុងក្រពេញអូវែ ក៏អាចមានបញ្ហាមិនចង់ទទួលទានអាហារដែរ។ ប្រសិនបើអ្នកធ្លាប់តែ ចូលចិត្តទទួលទានអាហារច្រើន ហើយស្រាប់តែលែងចង់ទទួលទានអាហារ ទាំងញ៉ាំតែពីរ ឬបីម៉ាត់នោះ គឺមិនមែនជារឿងល្អនោះទេ ពីព្រោះវាជាសញ្ញានៃគីសក្នុងក្រពេញអូវែ។ ថង់គីសធំ គឺអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ ដំណើរការរំលាយអាហារបាន ដោយសារតែវាមានទំហំធំ និងធ្វើឲ្យទទួលទានចូលក្រពះ ដែលតូចចង្អៀតមិនបានច្រើន បណ្តាលមកពីសម្អាធរបស់ថង់គីស។ មិនត្រឹមតែធ្វ់ឲ្យអ្នកប្រែជាស្គម និងគ្មានកម្លាំងកំហែងប៉ុណ្ណោះទេ វាថែមទាំងអាចបង្កជា ជំងឺមហារីកក្រពេញអូវែ ទៀតផង។
• ឈឺចាប់ ដូចជាមានកាំបិតចាក់ត្រង់បរិវេណក្រោមពោះ
• ក្តៅខ្លួន
• វិលមុខ ឬសន្លប់
• ដកដង្ហើមញាប់។
# សរុបសេចក្តី
ជាក់ស្តែង ថង់គីសក្នុងក្រពេញអូវែ ដែលកើតឡើងលើស្រ្តីវ័យមិនទាន់អស់រដូវ គឺជារឿងល្អ ហើយគីសទាំងនោះក៏នឹងជ្រុះបាត់អស់ ក្នុងរយៈពេល ២ ទៅ ៣ ខែ។ ប៉ុន្តែ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការតាមដាន ក៏ដូចជាពិនិត្យជាប្រចាំ និងអាចឈានដល់ការវះកាត់យកចេញ ប្រសិនបើវាកើតឡើងចំពោះស្រ្តី ដែលមានវ័យអស់រដូវ ឬទំហំគីសធំពេក។ គ្រូពេទ្យភាគច្រើន តែងផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យធ្វើការវះកាត់ចេញ ប្រសិនបើគីសក្នុងក្រពេញអូវែ មានអង្កត់ផ្ចិត ធំជាង ៥ សង់ទីម៉ែត្រ៕
